De verloren was techniek
Rond 1500 voor Christus maakten de Egyptenaren al bronzen beeldjes. Eeuwenlang werden deze volgens een vrij eenvoudige manier gemaakt. De kunstenaar maakt een model van was. Daar omheen brengt hij een dikke laag klei aan, met enkele openingen, “kanalen”, erin. In een oven wordt de klei gebakken; door de hitte loopt de gesmolten was uit de vorm via de kanalen. Door diezelfde kanalen worden de holle ruimten van het kleimodel volgegoten met het vloeibare metaal. Na afkoeling wordt de kleivorm verwijderd en blijft de bronzen vorm over. Op deze manier ontstaat een massief beeld en het wasmodel gaat verloren.
Tegenwoordig maken gieterijen nog steeds gebruik van de verloren was techniek, Echter met de huidige technieken is er veel meer mogelijk. Zo wordt er geen klei aangebracht om de wasmodellen maar in plaats daarvan wordt gips gebruikt. De modellen worden in een cilinder geplaatst. Deze wordt volgegoten met gips en wordt verwarmt tot 740 graden. Het gieten gebeurt met een behoorlijke kracht omdat goud en zilver snel stolt. Zou dit langzaam gebeuren kunnen bolletjes zilver ontstaan of de holtes vullen zich niet helemaal met het metaal waardoor het gietsel niet meer bruikbaar is.
De wasmodellen die je in deze workshop gaat maken worden gegoten door middel van de verloren was techniek. De wasmodellen worden bij een gieterij in Schoonhoven aangeboden. Na twee weken zijn de modellen weer terug en kun je ze af gaan werken.
Sieraden gemaakt door cursisten
Gegoten met oud goud van cursist
Hoe gaan we te werk?
Het is belangrijk dat je vooraf al nadenkt over wat je voor sieraad wil gaan maken. Misschien kun je er zelfs een schetsje van maken of online wat afbeeldingen verzamelen. Moet je dat tijdens de workshop nog bedenken dan kost dat teveel tijd.
Heb je een idee maar twijfel je, mail het dan gerust even aan me door zodat ik kan beoordelen of het haalbaar is. Maak het jezelf ook niet te moeilijk.
Afhankelijk van wat je voor sieraad wil maken kies je je was. Je kunt voor ringen gebruik maken van buizen. Zaag hiervan een stukje af en je hebt de basis van je model.
Wil je een hanger maken zul je eerder gebruik maken van plaatwas.
Je heb nu je basis waar je mee gaat starten. Teken op de was jouw sieraad af. Voor ringen is er een sjabloon wat je kunt gebruiken. Het is ook mogelijk een schetsje op papier te maken op ware grootte. Dit papieren model leg je op de was en neem je in grote lijnen met een kraspen over.
Nu ga je met behulp van zagen, vijlen, schuren en eventueel frezen je was in model brengen. Maak je een ring, bepaal dan eerst jouw ringmaat en maak het wasmodel op maat. Het moet iets kleiner zijn dan de werkelijke maat. Verder is het van groot belang dat je zoveel mogelijk was weg gaat halen. Is je sieraad eenmaal gegoten in zilver of goud is het moeilijker te bewerken dan was. Dus maak je wasmodel zover klaar zodat dat het helemaal naar je zin is. Werk het model zo strak mogelijk af, dit scheelt je enorm veel bij bij het afwerken van het zilveren model. En heb je teveel overtollig was dan zie je dat uiteraard terug in het afgietsel wat dan ook meer gewicht heeft. Dus waar nodig en waar het kan hol je sommige delen uit. Wordt jouw model echt veel zwaarder dan gemiddeld dan kan er achteraf een klein bedrag in rekening worden gebracht. Voor zilveren gietingen boven 10 gram is dit €20 en voor gietingen boven 20 gram €30.
Hoe nu verder?
Het wasmodel gaat na het eerste deel van de workshop naar de gieterij waar ze er een mooi afgietsel van maken.
Tijdens het tweede deel van de workshop ga je jouw zilveren of misschien wel gouden sieraad (goud altijd tegen meerprijs) afwerken. Je doet dit door middel van vijlen, schuren en polijsten. Je werkt dan met diverse soorten vijlen, schuurlatjes en -papier. Als laatste ga je polijsten. Dit doe je met behulp van polijstlatjes en polijstvet. Dit is het moment dat jouw sieraard gaat shinen. Hoe beter je polijst hoe meer glans je krijgt.
Wil je geen hoogglans dan kun je na het polijsten het sieraad gaan matteren. Hiervoor kun je gebruik maken van diamantvijltjes, wat grover schuurpapier of grof polijstvet. Hierdoor maak je het sieraad mooi mat. Je kunt er ook voor kiezen om gedeeltes te oxideren. Dit geeft een donker effect.
Bij de afbeeldingen van de drie stappen van het proces zie je een voorbeeld van een wasmodel. Op de eerste afbeelding zie je het wasmodel, klaar om naar de gieterij te gaan. De tweede afbeelding laat zien hoe de ring terugkomt van de gieterij, grof en met het gietkanaal er nog aan. Als laatste zie je de ring helemaal afgewerkt.
Klaar om te gaan dragen!
​
Heb je vooraf vragen, bel of mail gerust. Ik help je graag om het juiste model te kiezen.
Succes alvast met ontwerpen en vooral heel veel plezier met het maken van jouw unieke sieraad!
Uit de collectie van Jackie
De drie stappen van het proces
